Malatya’da Kuru Kayısı Üretiminde Tarihi Zor Günler
Malatya, Türkiye’nin en büyük kuru kayısı üreticisi olarak, bu yıl tarihinde görülmemiş bir krizle karşı karşıya. 2025 Nisan ayındaki zirai don ve aşırı sıcak hava dalgası, yüzbinlerce kayısı ağacını vurdu ve sezonda büyük rekolte kaybına neden oldu. Taze kayısı üretiminden kuru kayısının büyük kısmını karşılayan bölge, bu yıl sadece yaklaşık 5 bin ton kuru kayısı üretebilecek durumda. Bu rakam, normalde yaklaşık 90-100 bin tonluk üretimin sadece küçük bir bölümünü oluşturuyor.
İklim Krizi ve Etkileri
İklim değişikliğinin hızlı ve yıkıcı etkileri tarım sektörüne damgasını vurdu. Türkiye, 2025 yılına iklim krizinin olumsuz etkileriyle girdik ve bu durum üreticilerin yüzünü güldürmüyor. Ege İhracatçı Birlikleri Sürdürülebilirlik ve Organik Ürünler Koordinatörü ve Ege Kuru Meyve ve Mamulleri İhracatçıları Birliği Başkanı Mehmet Ali Işık, bu durumu şu sözlerle özetliyor: “40 yılı aşkın süredir kuru meyve ihracatındayım ama böylesi geniş çapta ve ilk kez karşılaştığım bir doğa olayı oldu. Nisan’daki -17 dereceye varan don ve Temmuz’un 45 derece sıcaklıkları, kayısıdan üzüm, fındık ve kiraza kadar pek çok üründe tarihi kayıplara yol açtı.”
Çiftçiler ve sektör temsilcileri acil maddi destek talep ediyor
Işık, bu sezonun toplam kuru kayısı üretimi açısından adeta yok denecek kadar az olmasını, üreticilerin ayakta kalabilmesi adına finansal desteğin vazgeçilmez olduğunu vurguluyor. “Yüzde 50-60 faiz oranlarıyla kredi almak, bahçenin bakımını sağlamak ve işletmelerin ayakta kalması için yeterli değil. Hükümetimizin acil önlemler alması gerekiyor” diyerek, devletin kriz yönetiminde rol üstlenmesini talep ediyor.
İhracat ve Stoklar
Sezonun ilk günlerinde, yaklaşık 35 bin ton kuru kayısıdan oluşan stoklar, yeni sezonun en büyük sigortası olacak. 2024-25 sezonunun sonunda, Türkiye toplamda 74.774 ton kuru kayısı ihracatı yaptı ve 377,4 milyon dolar gelir elde etti. Bu rakamlar, önceki sezona göre yüzde 12’lik bir ihracat artışını gösterirken, döviz cinsinden gelirde yüzde 5’lik bir azalma gözlemlendi. İstikrarın sağlanması için bu stokların önemi büyük.
En Çok İhraç Edilen Ülkeler ve Sağlık Faydaları
Türkiye, 115 ülkeye kuru kayısı ihraç ediyor ve en çok ihracat yaptığı ülkeler sırasıyla ABD (67,5 milyon dolar), Fransa (30,4 milyon dolar) ve Almanya (25,6 milyon dolar). Kuru kayısı, A vitamini, potasyum, lif ve antioksidan açısından zengin olmasıyla, sindirim ve bağışıklık sistemini güçlendiren sağlıklı bir atıştırmalık olarak küresel pazarda yerini sağlıyor.
